Muhammed bin İdris eş-Şâfiî (Hicri 150 – Hicri 204 / Miladi 767 – Miladi 820), İslam hukukunda Şâfiî mezhebinin kurucusu olan büyük bir İslam âlimidir.
Doğumu ve Soyu: İmam Şâfiî'nin soyu, İslam peygamberi Hz. Muhammed'in (s.a.v.) dedesi Hâşim'e dayanır. Bu durum, onun İslam dünyasındaki saygınlığını artırmıştır.
Eğitimi: Küçük yaşta Kur'an-ı Kerim'i ezberlemiş ve Arap diline olan hakimiyetiyle dikkat çekmiştir. Mekke'de Müslim bin Halid ez-Zencî'den fıkıh dersleri almış, daha sonra Medine'ye giderek İmam Mâlik'in öğrencisi olmuştur. İmam Malik'in vefatına kadar onun yanında kalmış ve Muvatta adlı eserini ondan öğrenmiştir.
Fıkhi Görüşleri ve Mezhebi: İmam Şâfiî, İslam hukukunda kendine özgü bir metodoloji geliştirmiştir. Usûl-i Fıkıh ilminin kurucusu olarak kabul edilir. Şâfiî mezhebi, Kur'an, Sünnet, İcmâ ve Kıyas delillerini esas alır. Ancak, istihsan ve mesalih-i mürsele gibi delillere mesafeli durmuştur. Fıkhi görüşleri, El-Ümm adlı eserinde toplanmıştır.
Eserleri: İmam Şâfiî, fıkıh, hadis, tefsir ve dil alanlarında birçok eser kaleme almıştır. En önemli eserleri şunlardır:
Etkisi: İmam Şâfiî, İslam dünyasında büyük bir etki bırakmıştır. Şâfiî mezhebi, günümüzde Endonezya, Malezya, Mısır, Doğu Afrika ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerde yaygın olarak takip edilmektedir. Ayrıca, onun geliştirdiği usûl-i fıkıh metodolojisi, diğer mezheplerin de gelişimine katkıda bulunmuştur.
Vefatı: İmam Şâfiî, 204 (820) yılında Mısır'da vefat etmiştir. Kabri, Kahire'de bulunmaktadır ve ziyaretgâh olarak kabul edilir.